مرکز تخصصی جراحی سرطان
دکتر علیرضا فروتن

لوزالمعده غده‌ای است که در داخلی‌ترین بخش شکم، بین معده و ستون فقرات قرار دارد. اندام‌هایی نظیر کبد و روده در اطراف لوزالمعده قرار دارند.

لوزالمعده طولی برابر با 20-15 سانتی متر و شکلی شبیه گلابی مسطح دارد. عریض‌ترین بخش لوزالمعده سر آن است، بخش میانی آن بدنه، و باریک‌ترین قسمت، انتهای آن است.

لوزالمعده انسولین و هورمون‌های دیگر را تولید می‌کند. این هورمون‌ها وارد جریان خون شده و در تمام بدن منتشر می‌شوند. آنها برای مصرف و ذخیره‌سازی انرژی ناشی از ‌غذاها به بدن کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال انسولین به کنترل میزان قند خون کمک می‌کند.

علاوه براین، لوزالمعده تولید‌کنندۀ شیرۀ لوزالمعده است، كه حاوی آنزیم‌هایی است که به هضم غذا کمک می‌کنند. لوزالمعده شیره‌ها را به درون مجموعه‌ای از مجراهایی که به مجاری صفراوی مشترک منتهی می‌شوند آزاد می‌کند. مواد درون مجاری صفراوی مشترک، وارد دوازدهه که بخش اولیۀ رودۀ کوچک است تخلیه می‌شود.

عوامل خطرزای بروز سرطان پانکراس کدام است؟

هیچ‌کس از دلیل اصلی بروز سرطان لوزالمعده اطلاعی ندارد. پزشکان به‌ندرت می‌توانند دلیل ابتلای بعضی از افراد به این نوع سرطان، و مبتلا نشدن عده‌ای دیگر را تشریح کنند. در هر صورت مشخص شده که این نوع سرطان واگیر نیست. و هیچ‌کس به دلیل تماس با یك بیمار سرطانی به سرطان مبتلا نمی‌شود.

تحقیقات نشان داده‌اند آن دسته از كسانی که عوامل خطرزای خاصی را دارند بیش‌تر از دیگران در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند. عامل خطر به هر عاملی گفته می‌شود که احتمال ابتلای فرد به یک بیماری را افزایش دهد.

تحقیقات، عوامل خطرزای زیر را شناسایی کرده‌اند:

• سن: احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده با افزایش سن بیش‌تر می‌شود. بیش‌تر موارد ابتلا به این نوع سرطان در افراد بالای 60 سال مشاهده شده است.
• مصرف سیگار: احتمال ابتلای سیگاری‌ها به این نوع سرطان دو تا سه برابر بیش‌تر از غیرسیگاری‌ها است.
• دیابت: سرطان لوزالمعده بیش‌تر در آنهایی رخ می‌دهد که به دیابت مبتلا هستند.
• جنسیت مذکر: احتمال ابتلای مردان به سرطان لوزالمعده بیش‌تر از زنان است.
• سیاه‌پوست بودن: نوع نژاد سیاه‌پوست در ابتلا به سرطان بیش‌تر از افراد سفیدپوست است.
• سابقۀ خانوادگی: در صورتی‌که مادر، پدر، خواهر یا برادر فرد به سرطان لوزالمعده مبتلا باشد احتمال ابتلای او به این نوع سرطان سه برابر افزایش می‌یابد. علاوه براین، وجود سابقۀ خانوادگی سرطان تخمدان یا کولون (Colon) نیز خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهد.
• التهاب مزمن لوزالمعده: التهاب مزمن لوزالمعده یکی از مشکلات همراه با دردی است که برای لوزالمعده رخ می‌دهد. بعضی از شواهد نشان می‌دهند این التهاب مزمن، خطر به‌وجود آمدن سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهد.

بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص در محل کار یا داشتن رژیم غذایی دارای چربی بیش از حد نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهند.

بسیاری از كسانی که دارای عوامل خطرزای شناخته شده هستند به سرطان لوزالمعده مبتلا نمی‌شوند و در مقابل، آنها که هیچ نوع عوامل خطری ندارند گاهی به این سرطان مبتلا می‌شوند. كسانی که فکر می‌کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده باشند باید دربارۀ نگرانی خود با پزشک صحبت کنند. پزشک راه‌هایی برای کاهش خطر تجویز می‌کند و برنامۀ مناسبی برای انجام منظم معاینات ارائه خواهد كرد.