غدد پاراتیروئید هورمون پاراتیروئید (PTH) را تولید میکنند که میزان کلسیم خون را تنظیم میکند. اگر یک یا چند عدد از غدد پاراتیروئید بزرگ شوند و مقدار زیادی هورمون پاراتیروئید تولید کنند، کلسیم خون افزایش می‌یابد. اگر کلسیم موجود در جریان خون زیاد شود و غدد پاراتیروئید واکنش مناسبی به بالا رفتن کلسیم خون نشان ندهد و تولید هورمون را متوقف نکند، عارضه‌ای به نام پاراتیروئید پرکار اولیه بروز می‌یابد که جراحی پاراتیروئید درمان آن می باشد.
پاراتیروئید چیست ؟
افزایش هورمون پاراتیروئید در جریان خون به دلیل بیش‌فعالی یک یا چند غده از 4 غده پاراتیروئید است. این غده‌ها به اندازه دانه برنج‌اند و در گردن قرار دارند. غدد پاراتیروئید هورمونی را تولید میکنند که کلسیم را در خون و بافت‌های وابسته به کلسیم در حد متعادلی نگه می‌دارد تا بافت‌ها عملکرد مناسبی داشته باشد. پاراتیروئید فعال یا پرکار دو نوع دارد، در نوع اولیه یک یا چند عدد از غدد پاراتیروئید بزرگ میشود و باعث تولید بیش از اندازه هورمون پاراتیروئید میشود که به نوبه خود به افزایش میزان کلسیم در خون (هیپرکلسمی) می‌انجامد و مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد. جراحی متداول‌ترین راه درمان پاراتیروئید بیش‌فعال است.
فرق غده تیروئید و پاراتیروئید
غدد تیروئید و پاراتیروئید هر دو غدد درون ریز هستند. این بدان معنی است که آنها هورمون ها را ترشح و تولید می کنند. هورمون ها مواد شیمیایی هستند که می توانند در جریان خون آزاد شوند. آنها به عنوان پیام رسان عمل می کنند و در قسمت های دور بدن شما بر سلول ها و بافت ها تأثیر می گذارند.
علائم پاراتیروئید
اگر فردی علائم زیر را داشته باشد بهتر است در صورت تایید پزشک جراحی پاراتیروئید انجام دهد. این علائم شامل:
- پوکی استخوان یا شکستگی در اثر کاهش تراکم استخوان
- سنگ کلیه
- کاهش عملکرد کلیه با GFR کمتر از 60
- کلسیم ادرار 24 ساعته > 400 میلی گرم
- سن کمتر از 50 سال
- میزان کلسیم یک واحد از حد مجاز بیشتر باشد.
درمان پاراتیروئید با جراحی
توده‌های پاراتیروئید از دیگر بیماریهای درگیرکننده پاراتیروئید است، این توده‌ها ممکن است به صورت ثانویه از طریق متاستاز از ناحیه تیروئید یا دیگر اندامها در مجاورت پاراتیروئید ایجاد شوند. درمان اولویت دار در این موارد جراحی به حساب می‌آید ولی در مواردی که بیماران به دلیل جراحی‌های متعدد دچار چسبندگی در ناحیه می‌شوند یا بنا به هر دلیلی امکان جراحی نداشته باشند از قبیل مشکلات قلبی، پزشک و جراح می‌تواند از طریق درمان با آر اف توده‌ها را به اصطلاح بسوزاند.
در موارد خوش‌خیمی توده تیروئید یا پاراتیروئید به شرط آنکه توده در سایزی کمتر از ۷ سانتی‌متر بوده باشد، آر اف درمان بسیار مناسبی می باشد. این روش بدون جراحی امکان سوزاندن توده‌ها را فراهم میکند.
عمل جراحی برداشتن غده پاراتیروئید بزرگ شده، تنها درمان قطعی این اختلال است و در حدود 95 درصد موارد، بیمار کامل درمان میشود. و با استفاده از تصویر برداری های دقیق و اندازه گیری هورمون پاراتیروئید در عمل و پیش از آن، جراحی پاراتیروئید تنها با یک برش 2 الی 3 سانتیمتری انجام می شود.
جراحی پاراتیروئید چگونه انجام می شود ؟
جراحی‌های برداشتن غده پاراتیروئید تحت بیهوشی عمومی و بدون درد انجام می‌شوند. جراح غده پاراتیروئید یک برش کوچک در پوست گردن ایجاد میکند و یک لایه نازک از ماهیچه را باز میکند تا به غده تیروئید و غدد پاراتیروئید در پشت آن برسد. جراح غده‌های پاراتیروئید را معاینه میکند و آنهایی که آسیب دیده یا بیماری دارند را برمی‌دارد. سپس جراح ماهیچه‌ها را به جای خود برمی‌گرداند و در جای خود محکم میکند. سپس پوست با بخیه یا چسب بسته میشود.
پس از جراحی پاراتیروئید، مرخص میشوید و باید مکمل کلسیم مصرف کنید، تا زمانی که غدد پاراتیروئید نرمال «بیدار شوند» و دوباره کارکرد خود را از سر گیرند.
مراقبت های بعد از جراحی پاراتیروئید
این جراحی مانند جراحی تیروئید نیاز به مراقبت هایی دارد که در ادامه به آن میپردازیم. در صورتی کهروز عمل قرار به بستری شدن شما در بیمارستان باشد، برای شام، غذایی مایع به شما داده خواهد شد. ممکن است گلو درد داشته باشیدکه برای کاهش درد پس از از عمل قرص مکیدنی یا اسپری مسکن تجویز خواهد شد. همچنین پوششی بروی گردن شما قرار خواهد گرفت که بعد از عمل برداشته خواهد شد. برای کاهش تورم در قسمت گلو و گردن، زیر سر دو بالشت قرار دهید. صبح روز بعداز عمل، میزان کلسیم خون شما از طریق آزمایش خون اندازه‌گیری خواهد شد. برای صبحانه، غذاهایی عادی به شما داده میشود. اکثر بیماران پس از صبحانه، ترخیص می‌شوند. مکمل‌های کلسیم و احتمالا ویتامین D برای شما تجویز خواهد شد.
پس از برداشته شدن پانسمان، چسب‌های نواری قرار گرفته بر روی زخم برای مدت یک هفته باقی خواهند ماند. این نوار چسب‌ها را در جای خود رها کنید و سعی کنید در مواقع دوش گرفتن تا حد امکان این نواحی را خشک نگه دارید و پس از آن برای خشک کردن با دقت و به آرامی این عمل را انجام دهید. پس از گذشت تقریباً 11 روز پس از عمل بخیه‌های شما در مطلب دکتر کشیده خواهند شد. .
عوارض جراحی پاراتیروئید
- آسیب به حنجره: عصب ها در واقع تارهای صوتی را کنترل میکنند و در صورتی که صدمه ببینند، دچار گرفتگی صدا میشوید. احتمال بروز چنین عارضه ای در این جراحی به صورت موقتی (کمتر از شش ماه)، 5 درصد می باشد و احتمال گرفتگی ماندگار صدا پس از این جراحی 1 درصد است.
- همانطور که در ابتدای مقاله به آن شاره شد غدد پاراتیروئید هورمونهایی تولید میکنند که کلسیم خون را تنظیم میکند. اگر برداشته شوند یا صدمه ببینند، ممکن است کلسیم خون افت کند. در این صورت نیاز به مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین دی خواهید داشت.
- خونریزی: احتمال خونریزی مخل جراحی بسیار نادر می باشد اما بهتر است شب را در بیمارستان و تحت نظر بمانید.