در زمان پیش از میلاد مسیح کتیبه‌ای در متون پزشکی مصر باستان وجود دارد که در آن، پزشک مصری به توصیف واریس پرداخته است. برجستگی‌های دردناک، سفت و گره مانند که در حین لمس کردن فرورفته و بلافاصله به حالت اول برمی‌گردند را واریس می گویند. عمل واریس پا در واقع خارج کردن رگ‌های واریسی است. پزشک متخصص برای درمان واریس معمولاً دو یا چند برش بر روی پوست در نزدیکی سطح رگ‌های واریس ایجاد میکند و رگ واریسی را از راه این برش خارج میسازد.
واریس چیست؟
به طور کلی واریس به رگ های در هم پیچیده و بزرگ شده گفته می شود وهر رگی که به سطح پوست نزدیک باشد می توانند واریسی شود.واریس اغلب رگ های پا را تحت تاثیر قرار می دهد چرا که راه رفتن و ایستادن فشار زیادی به پا وارد می کند. واریس برای برخی افراد تنها ظاهری است اما برای برخی با درد همراه است و گاهی منجر به مشکلات جدی نیز می شود.
علائم واریس پا
واریس لزوماً با درد همراه نیست. علائم واریس عبارتند از:
- رگ هایی به رنگ بنفش تیره یا آبی هستند
- رنگ هایی که اغلب به صورت در هم تابیده، برآمده و مویرگ مانند بر روی پوست ظاهر می شوند
همچنین علائم دردناک واریس شامل موارد زیر است
- احساس درد شدید در پاها
- سوزش، ضربان و گرفتگی در ساق پا
- تشدید درد پس از ایستادن و یا نشستن طولانی
- خارش اطراف رگ ها
- تغییر رنگ پوست در اطراف رگ های واریسی
رگ های عنکبوتی مشابه رگ های واریسی هستند اما کوچکترند. علاوه بر این رگ های عنکبوتی به سطح پوست نزدیک تر بوده و معمولا قرمز یا آبی هستند
علت واریسی شدن رگ ها
یکی از دلایل واریسی شدن رگ ها، دریچه ی قلب آسیب دیده یا ضعیف است. سرخرگ ها وظیفه ی خونرسانی از قلب به قسمت های مختلف بدن و سیاهرگ ها وظیفه برگرداندن خون به قلب را دارند. برای برگرداندن خون به قلب، سیاهرگ ها می بایست خلاف نیروی جاذبه عمل کنند. انقباظ ماهیچه ی مچ پا مانند یک پمپ عمل کرده و دیواره ی ارتجاعی سیاهرگ ها به بازگشت خون به قلب کمک می کند. دریچه های ریز در سیاهرگ ها با جریان خون به سمت قلب باز شده و سپس برای جلوگیری از بازگشت جریان خون بسته می شوند. اگر این دریچه ها ضعیف یا آسیب دیده باشند، جریان خون به عقب بازمی گردد و در سیاهرگ ها جمع می شود. این امر می تواند سبب کشیدگی یا پیچ خوردن رگ ها شود.
آیا جراحی لاغری می تواند برای درمان واریس های پا مفید باشد ؟
عواملی که خطر ابتلا به واریس را افزایش می دهند
موارد زیر می توانند خطر واریسی شدن رگ ها را افزایش دهند:
سن: بالا رفتن سن سبب فرسودگی دریچه ی سیاهرگ ها می شود که به کنترل جریان خون کمک می کنند، و همانطور که پیش تر به آن اشاره شد آسیب این دریچه ها موجب جمع شدن خون در رگ ها می شود.
جنسیت: واریسی شدن رگ ها در زنان شایع تر است.تغییرات هورمونی در دوران بلوغ ، بارداری،یائسگی و یا مصرف قرص های ضد بارداری سبب واریسی شدن رگ ها در زنان می شود
بارداری: در دوران بارداری، رشد جنین به رگ های پا فشار زیادی وارد می کند.لازم به ذکر است رگ هایی که در طول باراری واریسی می شوند معمولا پس از 3 الی 12 ماه پس از زایمان از بین می روند.
اضافه وزن یا چاقی مزمن: از آنجایی که اضافه وزن یا چاقی فشار زیادی به رگ ها وارد می کند، می تواند منجر به واریسی شدن رگ ها شود.
بی تحرکی: نشستن یا ایستادن طولانی مدت، به ویژه به حالت خمیده یا چهار زانو ، خطر واریسی شدن رگ ها را افزایش می دهند چرا که هنگام ایستادن یا نشستن طولانی رگ ها می بایست خون بیشتری پمپاژ کرده و در نتیجه بیشتر کار کنند.
درمان واریس پا
روش جراحی از روش های سنتی درمان واریس بوده که امروزه نیز جایگاه خود را در روش های درمانی مدرن حفظ کرده که با وجود برخی تغییرات در این روش ، عوارش احتمالی آن به حداقل رسیده است.
روش های مختلف جراحی عبارتند از :
برداشتن رگ های واریسی
برداشتن رگ های واریسی ، یک روش جراحی است که در آن رگ های واریسی از پاها برداشته می شود. این جراحی اغلب به صورت سر پایی انجام شده و 60 الی 90 دقیقه به طول می انجامد. در طول این عمل ، جراح عمومی شما برش های کوچکی اطراف رگ های آسیب دیده ایجاد می کند. یک برش روی ران ها بوده و دیگری در قسمت های پایین پا مانند مچ یا ساق پا ایجاد خواهد شد. سپس یک نخ پلاستیکی و انعطاف پذیر را از طریق شکاف ران وارد رگ ها می کنند. این نخ به رگ بسته شده و سپس از شکاف پایین پا خارج می شود. در نهایت جراح شما شکاف های ایجاد شده را بسته و پانسمان می کند.
فلبکتومی متحرک ( سیاهرگ بری)
فلبکتومی یک جراحی با حداقل تهاجم است که در آن رگ های واریسی توسط یک سوزن یا تیغ جراحی از سطح پوست برداشته می شوند. در عمل سیاهرگ بری متحرک، پیش ازجراحی ابتدا رگ هایی که باید حذف شوند برداشته شناسایی می شوند . سپس به نواحی اطراف رگ های واریسی بی حسی تزریق شده و در طول عمل جراحی بیمار هیچ دردی حس نمی کند. پس از بی حسی پزشک شکاف های کوچکی به اندازه ی 3 میلیمر در سطح پوست ایجاد کرده و سپس با قرار دادن یک قلاب فلبکتومی در زیر سطح پوست، رگ های واریسی از طریق شکاف های کوچک خارج می شوند. این جراحی نیم الی یک ساعت طول می کشد.
جراحی آندوسکوپی سیاهرگ ها
این جراحی تنها برای بیمارانی با مشکل حاد انجام می شود. هنگامی که در اثر واریسی شدن رگ ها زخم ایجاد شود روش جراحی آندوسکوپی سیاهرگ ها پیشنهاد می شود. در این عمل نیز جراح شکاف کوچکی اطراف رگ وارسی شده ایجاد می کند و سپس از یک دوربین کوچک متصل به لوله ای نازک برای حرکت در رگ ها استفاده می کند و برای بستن رگ از یک دستگاه جراحی در انتهای دوربین استفاده می شود. پس از جراحی بیمار در عرض چند هفته می تواند به حالت عادی خود بازگردد.
لیزر واریس پا چگونه است ؟
لیزر رگ‌های واریسی را با موفقیت درمان میکند. این روش شامل بستن رگ‌های مشکل ساز با استفاده از گرمای ساطع شده از طریق فناوری لیزر می‌باشد. طی لیزردرمانی، سیاهرگ‌های مشکل‌دار که اجازه عبور مناسب جریان خود را نمی‌دهد، سوزانده و بسته می‌شوند. این امر باعث می‌شود تا جریان خون دوباره به سمت رگ‌های سالم مجاور هدایت شود. در این روش پزشک سوزن فیبری لیزر را از طریق یک برش کوچک در پوست، به داخل رگ مشکل‌دار می‌فرستد. انرژی حاصل از لیزر، رگ را تخریب کرده و آن را می‌بندد. نهایتاً، این ورید جذب بدن شده و دیگر قابل مشاهده نخواهد بود. لیزردمانی واریس، روشی کم تهاجمی بوده و طی این روش از هدایت تصویری برای بالا بردن دقت عمل و ایمنی بیشتر استفاده می‌شود. بعد از انجام این عمل حتی نیازی به بخیه هم نخواهید داشت.
مراقبت های بعد از عمل واریس پا
- بلافاصله پس از انجام عمل جراحی به شما توصیه خواهد شد که حدود 30 تا 60 دقیقه راه بروید.
- ممکن پاهایتان کمی کبود شود. معمولا پس از گذشت دو هفته، کبودی برطرف خواهد شد.
- پس از انجام عمل جراحی خودتان نباید رانندگی کنید.
- برای کاهش تورم هر بار به مدت 15 دقیقه یخ روی ناحیه درمان‌شده قرار دهید.
- سعی کنید برای 48 ساعت به محل جراحی آب نرسد. ممکن است لازم باشد تا باز کردن پانسمان، فقط با استفاده از یک اسفنج خود را بشویید.
- برای چند روز یا چند هفته جوراب واریس بپوشید (در صورتی که پزشک پوشیدن آن را به شما توصیه کرده باشد).
- این جوراب‌ها کمی پاهایتان را منقبض می‌کنند در نتیجه پاها متورم نخواهند شد. البته پوشیدن این جوراب‌ها مانع از تجمع و لخته شدن خون نیز خواهد شد.
- به مدت طولانی ننشینید یا دراز نکشید. در هنگام نشستن پای خود را بالا بگیرید.
- هر روز سه بار و هر بار حدود 10 تا 20 دقیقه راه بروید. این کار را به مدت 1 تا 2 هفته ادامه دهید.
- اگر مصرف داروهای ضد انعقاد خون را به دلیل انجام عمل جراحی قطع کرده‌اید؛ از پزشک خود بپرسید که آیا دوباره می‌توانید مصرف آن‌ها را آغاز کنید.
- ممکن است پزشک در ویزیت بعدی روی شما آزمایشی انجام دهد و با استفاده از اولتراسوند اطمینان حاصل کند که روند جراحی با لیزر خوب پیش رفته است.
- نشانه‌های عفونی شدن ناحیه درمان‌شده را جدی بگیرید. این‌گونه نشانه‌ها شامل قرمز شدن، گرم شدن یا ترشح مایعات درون زخم است.
- افزایش میزان تورم یا پیدایش تورم جدید نیز خطرناک است.
- احساس دردی که شما را از انجام کارهای روزمره بازدارد.
- به مدت طولانی نایستید.
پوشیدن جوراب واریس چگونه تاثیر می گذارد ؟
جوراب‌های مخصوص واریس می‌تواند با اصلاح جهت گردش خون به بهبود سیاهرگ‌های واریسی کمک کند. البته در صورتی که شما در خونرسانی به پاها دچار مشکلاتی هستید (بیماری‌های عروق محیطی) نباید از این جوراب‌ها استفاده کنید. شما باید حتماً با پزشک در این رابطه مشورت کنید و در صورت نیاز از جوراب‌های مخصوص واریس که متناسب با بیماری شما است استفاده کنید.